Discover and read the best of Twitter Threads about #NeverForget1984
Most recents (24)
Our arms were tied behind our backs with our dastars & the army began to beat us so badly that some Singhs #d!ed from their injuries. We were taken to the chhabeel near Manji Sahib Divan Hall where a number of Singh's & numbers of the Sangat were already sitting.
#NeverForget1984
#NeverForget1984
We were made to sit with them on the parkarma. We heard from the soldiers while they were hitting us, “Your Bhindranwala tiger has been keeled & we’ve won the battle.”
A Bihari captain ordered the tanks to run us over & keel us. They turned the tanks towards us but suddenly a Muslim Major came & said in a loud voice, “What are you doing??!” The soldier on the tank said, “Our Captain Sahib has ordered us to keel them.”
As the sun rose on 7 June 1984, piles of dead bodies of Sikh women, children and men blanketed the Parikrama of Sri Darbar Sahib. Blood covered the walls and floors of Sikhs’ holiest of shrines. The water in the holy Sarovar had turned a deep shade of red.
Injured pilgrims' cries of pain echoed across the Darbar Sahib complex. In complete violation of the Geneva Convention and the UN Charter, Red Cross volunteers were not allowed to enter the complex to provide medical aid to the injured civilians.
Sikh pilgrims who asked for water, having gone without it for days, were forced to drink water that was mixed with blood.
The scenes described in eye witness accounts were those of brutality, depravity and unimaginable horrors.
The scenes described in eye witness accounts were those of brutality, depravity and unimaginable horrors.
The Indian Army fired cannons at Sri Akal Takht Sahib, Sikhs’ highest temporal throne & authority, until the morning of 6 June, 1984.
13 tanks, intended for fighting India’s enemies, had instead been used to slaughter India’s own citizens; thousands of innocent Sikh civilians.
13 tanks, intended for fighting India’s enemies, had instead been used to slaughter India’s own citizens; thousands of innocent Sikh civilians.
At 7.30am, Sant Jarnail Singh Ji Khalsa Bhindranwale, surrounded by Bhai Amrik Singh Ji and 40 brave Sikh warriors, offered what was to be his final Ardas. He promised that he would attain Shaheedi defending Sri Akal Takht Sahib.
Sant Ji prayed to be reborn to keep dying fighting against oppression, until the Sikh Panth is free from slavery.
Hours later, shouting Jaikaras and firing at Indian Army tanks, Sant Jarnail Singh Ji Khalsa Bhindranwale, stayed true to his promise.
Hours later, shouting Jaikaras and firing at Indian Army tanks, Sant Jarnail Singh Ji Khalsa Bhindranwale, stayed true to his promise.
On 5 June 1984, the Indian Army continued their relentless firing at the Sri Darbar Sahib complex and over 10,000 Sikhs trapped inside. At 6.30am, their bullets hit and killed Amrik Singh, the 65 year old blind Head Ragi. Another Ragi, Avtar Singh, took a fatal bullet soon after.
Helicopters continued to circle above, spraying the Darbar Sahib complex with artillery fire, killing Sikh civilians indiscriminately. At 11.30am, the water tank inside the complex was fired at, and then bombed, completely destroying it.
The valiant Sikh warriors who had taken positions beneath the tank while defending the complex attained Shaheedi.
The Indian Army continued their attack until evening, unable to break through the defence the brave Sikh warriors had mounted to protect their holy shrine.
The Indian Army continued their attack until evening, unable to break through the defence the brave Sikh warriors had mounted to protect their holy shrine.
On 4 June 1984, while most of Punjab was still asleep, Amritsar residents woke to the sounds of a war zone. At 4.40am, an Army rocket fired from a shoulder-held launcher, slammed into Sri Akal Takht Sahib; the very heart of Sikhi and our highest temporal throne and authority.
Two more rocket blasts shortly followed, shattering the serenity of the Sikh holy city. Witnesses described the impact of the blasts as being so strong that they thought the whole complex had collapsed. After this the ferocity of the firing escalated throughout the day, unabated.
There was no public announcement from the Army prior to the shelling. No opportunity for safe exit from the Darbar Sahib complex was provided to over 10k innocent and unarmed Sikh men, women and children who had been deliberately trapped in the complex by the Army the day before.
3 June 1984 was observed as the Shaheedi Diwas (Martyrdom Day) of Sri Guru Arjan Dev Ji, the fifth Sikh Guru. Thousands of Sikh pilgrims from across Punjab, India and the world had gathered at Sri Darbar Sahib to pay obeisance and bathe in the holy Sarovar.
They had been allowed to enter freely by the Indian Army, who had surrounded the complex and had full knowledge of the destruction and devastation they were going to inflict upon these unarmed civilians in the coming days.
Most international journalists had been expelled from the city the day before, rounded up by the military and taken to Delhi on buses. The remaining domestic journalists were allowed to move in and out of the Darbar Sahib complex until the afternoon of June 3.
On the surface, 2 June 1984 appeared to be uneventful with no firing or curfew. This turned out to be a facade of calm used to prepare for the storm of destruction, desecration, unimaginable violence and horrific human rights violations inflicted on the Sikh population by the
barbaric Indian state and its Army.
On the morning of 2 June a team of five reporters, including the BBC’s Mark Tully, came to Darbar Sahib to report on the events of the day before. They were taken around the complex and shown the damage caused by the Army’s unprovoked firing;
On the morning of 2 June a team of five reporters, including the BBC’s Mark Tully, came to Darbar Sahib to report on the events of the day before. They were taken around the complex and shown the damage caused by the Army’s unprovoked firing;
34 large wounds caused by bullets on all sides of Darbar Sahib, some of them as big as 3 inches in diameter.
Sikhs from across Punjab began arriving at Darbar Sahib in large numbers as the next day, 3 June, was the Shaheedi Diwas (Martyrdom Day) of Sri Guru Arjan Dev ji.
Sikhs from across Punjab began arriving at Darbar Sahib in large numbers as the next day, 3 June, was the Shaheedi Diwas (Martyrdom Day) of Sri Guru Arjan Dev ji.
ਜੂਨ ਦਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਹਫਤਾ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਬੜਾ ਮਾਇਨੇ ਰੱਖਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਚ ਈ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ । ਜੂਨ ਦਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਹਫਤਾ ਜਦੋਂ ਆਉਂਦਾ ਤਾਂ ਬੇਮੁੱਖ ਹੋਏ ਸਿੱਖ ਵੀ ਗੁਰੂ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰ ਲੈਂਦੇ, ਜਦੋਂ ਸੁਣਦੇ ਪੀ ਕਿਵੇਂ ਪਤਲੇ ਜਿਹੇ ਛੋਹਰਾਂ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕਹਿੰਦੀ ਕਹਾਉਂਦੀ ਆਰਮੀ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ
#NeverForget1984
#NeverForget1984
ਕੀਤਾ ਦੇਸੜ ਜਿਹੇ ਅਸਲੇ ਨਾਲ । ਜਦੋਂ ਕੌਤਕ ਵਰਤਦੇ ਓਦੋਂ ਤਰਕ ਦੇ ਖੋਖਲੇ ਦਾਅਵੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੇ । ਘੰਟਿਆਂ ਦੋ ਚ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਖਾਲੀ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਕਰਨ ਆਲੇ, ਦਸ ਦਿਨ ਤਕ ਆਵਦੇ ਫੌਜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਲਦ ਲਦ ਟਰੱਕਾਂ ਚ ਘੱਲਦੇ ਰਹੇ ।
ਇਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਚ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ ਧਰਮ ਦੇ ਹੋਰ ਨੇੜੇ
ਇਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਚ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ ਧਰਮ ਦੇ ਹੋਰ ਨੇੜੇ
ਆਉਣ ਦੇ ਜਤਨ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ, ਜੀਹਨੇ ਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਕਰੀ, ਉਹ ਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਪੱਗਾਂ - ਕੇਸ ਦਾਹੜੀਆਂ ਨੀ ਰੱਖੀਆਂ, ਉਹ ਮੂੰਹ ਦੇ ਲਾਗੇ ਕੈਂਚੀਆਂ ਲਿਓਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ ਕਰਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛੱਕਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ, ਉਹ ਦਸਮ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰ ਬਾਣੇ/ਬਾਣੀ ਦੀ ਧਾਰਨੀ ਹੋਵਣ ।
੨ ਜੂਨ ੧੯੮੪ ਨੂੰ ਜਰਨਲ ਦਿਆਲ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਬੀ ਡੀ ਪਾਂਡੇ ਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਦਾ ਕਾਰਜ ਭਾਗ ਸੰਭਾਲਿਆ ਜਨਰਲ ਦਿਆਲ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਦੇ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਅਧੀਨ ਚਲੇ ਗਿਆ ਹਰ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਫ਼ੌਜ ਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋ ਗਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦਾ
#NeverForget1984
#NeverForget1984
ਪੰਜਾਬ ਆਉਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ।
ਰੇਲਾਂ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਹੋਰ ਆਵਾਜਾਈ ਤੇ ਸੰਚਾਰ ਸਾਧਨ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਸਾਈਕਲ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰੇਹੜੀ ਲੱਗਣ ਤਕ ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਪੈਦਲ ਚੱਲਣ ਤੇ ਵੀ ਸਖ਼ਤੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਫ਼ੌਜ ਦੀਆਂ ਹੀ ਗੱਡੀਆਂ ਆ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਸਨ
ਰੇਲਾਂ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਹੋਰ ਆਵਾਜਾਈ ਤੇ ਸੰਚਾਰ ਸਾਧਨ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਸਾਈਕਲ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰੇਹੜੀ ਲੱਗਣ ਤਕ ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਪੈਦਲ ਚੱਲਣ ਤੇ ਵੀ ਸਖ਼ਤੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਫ਼ੌਜ ਦੀਆਂ ਹੀ ਗੱਡੀਆਂ ਆ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਸਨ
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੱਤ ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਤੈਨਾਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆ ਮੁੱਕਦੀ ਗੱਲ ਸਾਰਾ ਪੰਜਾਬ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਫੌਜ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲੋਂ ਕੱਟ ਦਿੱਤਾ
੨ ਜੂਨ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਮਹਿੰਗਾ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਜੋ ੧ ਜੂਨ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ ਸੀ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ ਹਾਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਕੀਤਾ
੨ ਜੂਨ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਮਹਿੰਗਾ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਜੋ ੧ ਜੂਨ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ ਸੀ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ ਹਾਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਕੀਤਾ
#੨_੬_੧੯੪੭ ਜਨਮ ਦਿਹਾੜਾ ਸੰਤ ਗਿਆਨੀ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖਾਲਸਾ ਭਿੰਡਰਾਵਾਲੇ
ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮਹਾਨ ਸਿੱਖ ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ ਦੇ ਚੌਦਵੇਂ ਮੁਖੀ ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਖਾਲਸਾ ਦਾ ਜਨਮ 2 ਜੂਨ 1947 ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਮਾਤਾ ਨਿਹਾਲ ਕੌਰ ਜੀ ਦੀ ਪਾਵਨ ਕੁੱਖੋਂ ਹੋਇਆ ਬਾਬਾ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਦੋ
#NeverForget1984
ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮਹਾਨ ਸਿੱਖ ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ ਦੇ ਚੌਦਵੇਂ ਮੁਖੀ ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਖਾਲਸਾ ਦਾ ਜਨਮ 2 ਜੂਨ 1947 ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਮਾਤਾ ਨਿਹਾਲ ਕੌਰ ਜੀ ਦੀ ਪਾਵਨ ਕੁੱਖੋਂ ਹੋਇਆ ਬਾਬਾ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਦੋ
#NeverForget1984
ਵਿਆਹ ਹੋਏ ਸਨ। ਸੰਤ ਜੀ ਸੱਤ ਭਰਾਵਾਂ ਚੋ ਸਭ ਤੋ ਛੋਟੇ ਸਨ ਏ ਪਰਿਵਾਰ ਪਿੰਡ ਰੋਡੇ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਜੋ ਮੋਗਾ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਰੋਡ ਤੇ ਰੋਡ ਤੋਂ ਦੋ ਕੁ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪਿੱਛੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਹੁਣ ਸੰਤ ਦੀ ਯਾਦ ਚ ਅਸਥਾਨ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਗੁ: ਸੰਤ ਖਾਲਸਾ ਘਰ ਸਿੱਖੀ ਅਸੂਲ ਲਾਗੂ ਸੀ ਪਿਤਾ ਬਾਬਾ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅੰਮ੍ਰਿਤਧਾਰੀ ਸਨ ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੀ ਗੁੜ੍ਹਤੀ ਦਿੱਤੀ ਫਿਰ ਅਰਦਾਸ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਮਹਾਰਾਜ ਤੋ ਸ੍ਰੀ ਮੁਖਵਾਕ ਲਿਆ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਸੀ
ਭਾਗ - 2
ਆਤਮਾ ਨੇ ਸਫਰ ਕੀਤਾ,ਦੋਹੇ ਮਾਂ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਸੋਢੀ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਆਪਣੇ ਦਰ ਲੈ ਕੇ ਆਏ। ਉਹਨਾ ਦੋਹਾ ਮੱਥਾ ਟੇਕਿਆ,ਘੇਰਾ ਹੋਰ ਸਖਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੁਗਲ ਸਿਪਾਹੀਆ ਨੇ ਲਿਬਾਸ ਬਦਲੇ ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀਆ ਵਰਦੀਆਂ ਪਾ ਲਈਆ।ਬਾਲ ਆਪਣੀ ਮਾਤਾ ਨਾਲ ਨਾਨਕ ਨਿਵਾਸ ਵਿਚ ਚਲਾ ਗਿਆ।"ਹੁਣ ਕੀ ਹੋਊਗਾ ਅੰਮੀਂ?"
#NeverForget1984
ਆਤਮਾ ਨੇ ਸਫਰ ਕੀਤਾ,ਦੋਹੇ ਮਾਂ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਸੋਢੀ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਆਪਣੇ ਦਰ ਲੈ ਕੇ ਆਏ। ਉਹਨਾ ਦੋਹਾ ਮੱਥਾ ਟੇਕਿਆ,ਘੇਰਾ ਹੋਰ ਸਖਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੁਗਲ ਸਿਪਾਹੀਆ ਨੇ ਲਿਬਾਸ ਬਦਲੇ ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀਆ ਵਰਦੀਆਂ ਪਾ ਲਈਆ।ਬਾਲ ਆਪਣੀ ਮਾਤਾ ਨਾਲ ਨਾਨਕ ਨਿਵਾਸ ਵਿਚ ਚਲਾ ਗਿਆ।"ਹੁਣ ਕੀ ਹੋਊਗਾ ਅੰਮੀਂ?"
#NeverForget1984
"ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਪੁੱਤਰ... ਮਹਾਨ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਨਾਲ ਕੌਮ ਦੀ ਝੋਲੀ ਭਰੇਗੀ", ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਲਾਲੀ ਸੀ। "ਮਾਂ ਮੈਂ ਵੀ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਸਕਦਾਂ..?"
"ਤੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਹੀ ਹੈਂ ਪੁੱਤਰ, ਜੀਹਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਸ਼ਹਾਦਤ ਪ੍ਰਤੀ ਪ੍ਰੀਤ ਆ ਗਈ, ਉਹ ਸ਼ਹੀਦ ਹੀ ਆ।"
"ਨਹੀਂ ਮਾਂ, ਮੈਂ ਅਰਦਾਸ ਕਰਨੀ ਹੈ, ਏਥੋਂ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਨਹੀਂ ਦਿਸਦਾ। ਮੈਂ ਨਿਵਾਸ ਦੀ ਛੱਤ 'ਤੇ
"ਤੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਹੀ ਹੈਂ ਪੁੱਤਰ, ਜੀਹਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਸ਼ਹਾਦਤ ਪ੍ਰਤੀ ਪ੍ਰੀਤ ਆ ਗਈ, ਉਹ ਸ਼ਹੀਦ ਹੀ ਆ।"
"ਨਹੀਂ ਮਾਂ, ਮੈਂ ਅਰਦਾਸ ਕਰਨੀ ਹੈ, ਏਥੋਂ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਨਹੀਂ ਦਿਸਦਾ। ਮੈਂ ਨਿਵਾਸ ਦੀ ਛੱਤ 'ਤੇ
ਜਾ ਕੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਨੀ ਹੈ।" ਕੁਝ ਪਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪਰਕਰਮਾਂ ਦੇ ਰਾਖਿਆਂ ਬਾਰੇ ਕਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਕੇ ਹੁਣ ਮਾਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਛੱਤ 'ਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਸੀ। ਬਾਲ ਛੱਤ 'ਤੇ ਗਿਆ। ਕੁਝ ਦੂਰ ਬਾਬਾ ਅਟੱਲ ਜੀ ਦੀ ਸਿਖਰਲੀ ਚੋਟੀ 'ਤੇ ਇਕ ਸਿੰਘ 'ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ' ਕੰਨੀਂ ਹੱਥ ਜੋੜੀ ਖਲੋਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਉਹੀ ਸਿੰਘ ਸੀ,ਜੋ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ
ਗੋਲੀ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਈ ਮਹਿੰਗਾ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਦੇ ਆਖਰੀ ਬੋਲ ਸਨ ".. ਚੜ੍ਹਦੀਕਲਾ ਹੋ ਗਈ .. ।”
1 ਜੂਨ 1984 ਤਿੰਨ ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਅੱਟਲ ਸਾਹਿਬ ਵਾਲੇ ਮੋਰਚੇ ਤੇ ਫਾਇਰਿੰਗ ਹੋਈ ਤਾਂ ਭਾਈ ਮਹਿੰਗਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀ ਅੱਗੋਂ ਖੜਕਵਾਂ ਜੁਆਬ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਸਰਕਾਰੀ ਮੋਰਚੇ ਵਿਚੋਂ ਗੋਲੀ ਆਈ ਸੀ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ
#NeverForget1984
1 ਜੂਨ 1984 ਤਿੰਨ ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਅੱਟਲ ਸਾਹਿਬ ਵਾਲੇ ਮੋਰਚੇ ਤੇ ਫਾਇਰਿੰਗ ਹੋਈ ਤਾਂ ਭਾਈ ਮਹਿੰਗਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀ ਅੱਗੋਂ ਖੜਕਵਾਂ ਜੁਆਬ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਸਰਕਾਰੀ ਮੋਰਚੇ ਵਿਚੋਂ ਗੋਲੀ ਆਈ ਸੀ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ
#NeverForget1984
ਓਥੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਮੀਂਹ ਵਰ੍ਹਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਜੈਕਾਰੇ ਛੱਡਦੇ ਹੋਏ ਗੁੰਬਦ ਵਾਲੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉਪਰਲੀ ਨੌਵੀਂ ਮੰਜਿਲ ਤੇ ਜਾ ਡਟੇ । ਜਿਥੋਂ ਸ਼ਿਸਤ ਹੋਰ ਵਧੀਆ ਬੱਝੀ ਅਤੇ ਪਲਾਂ ਵਿਚ ਹੀ 8 - 9 ਸੀ ਆਰ ਪੀ ਵਾਲੇ ਧੁਰ ਦੀ ਗੱਡੀ ਚਾੜ ਦਿੱਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਮੋਰਚਾ ਖਾਲੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹ ਮੰਜਰ ਵੇਖਣ ਲਈ ਜਿਓਂ ਹੀ ਭਾਈ ਮਹਿੰਗਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸੰਗਮਰਮਰ ਦੇ ਝਰਨੇ ਤੋਂ ਆਪਣਾ
ਸੀਸ ਉੱਪਰ ਚੁੱਕਿਆ ਤਾਂ ਦੂਰੋਂ ਕੇਸਰੀ ਦੁਮਾਲਾ ਚਮਕਿਆ । ਤਾੜ੍ਹ ... ਤਾੜ੍ਹ ਕਰਦਾ ਬਰਸਟ ਆਇਆ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਸਿਰ ਓਹਲੇ ਹੋ ਗਿਆ। ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਸਿੰਘ ਸਰਾਂ ਦੀ ਚੌਥੀ ਮੰਜਿਲ ਦੇ ਖੱਬੇ ਮੁੜਕੇ ਜੋ ਅਖੀਰਲਾ ਕਮਰਾ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀ ਬਾਰੀ ਬਾਬਾ ਅਟੱਲ ਸਾਹਿਬ ਵੱਲ ਖੁਲਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਜੋ ਜਥੇਦਾਰ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਦਾ ਕਮਰਾ ਸੀ ਵਿਚੋਂ ਇਹ ਸਭ ਨਜ਼ਾਰਾ ਵੇਖ
Today marks 39 years since the Brahmanical Indian state declared war on Sikhs in an attack that was given the codename Operation Bluestar. In the lead up to June 1984, up to 160k troops consisting of 7 divisions, were deployed to Punjab equipped with tanks & helicopter gunships.
Under the false pretext of apprehending ‘militants’ and ‘terrorists’, the Indian state used its army to unleash 10 days of terror, bloodshed and horrendous human rights abuses, unprecedented in post-independence India.
Punjab was sealed off from the rest of the world, journalists were expelled, and a complete communication blackout was enforced, ensuring there were minimal witnesses to the carnage and horror conducted by the Indian state against the Sikh population.
1 ਜੂਨ 1984 ਦਾ ਦਿਨ ਅਤੇ ਸਵੇਰ ਦੇ 9 ਵਜੇ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ।
ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਕੰਪਲੈਕਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਲੰਗਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰਲੀ ਮੰਜਿਲ ਦੀ ਛੱਤ ਉੱਪਰ #ਸੰਤ_ਜਰਨੈਲ_ਸਿੰਘ_ਜੀ_ਖਾਲਸਾ_ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਤੇ ਪੂਰੀ ਖਾਲਸਾਈ ਸ਼ਾਨ ਨਾਲ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸੈਂਕੜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ
#NeverForget1984
ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਕੰਪਲੈਕਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਲੰਗਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰਲੀ ਮੰਜਿਲ ਦੀ ਛੱਤ ਉੱਪਰ #ਸੰਤ_ਜਰਨੈਲ_ਸਿੰਘ_ਜੀ_ਖਾਲਸਾ_ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਤੇ ਪੂਰੀ ਖਾਲਸਾਈ ਸ਼ਾਨ ਨਾਲ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸੈਂਕੜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ
#NeverForget1984
ਸੰਗਤਾਂ ਬੈਠੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਨਮੁੱਖ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰੇਮ ਭਾਵ ਨਾਲ ਬਿਰਾਜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਬੜੇ ਗੱਜਵੇਂ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਫਤਹਿ ਗਜਾਈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਨ ਲੱਗੇ।
ਲੰਮੀ ਤਕਰੀਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਤ ਜੀ ਅਜੇ ਸੰਗਤਾਂ ਚੋਂ ਉੱਠ ਕੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦਾ ਛਕਣ ਲਈ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਹੀ ਸਨ
ਲੰਮੀ ਤਕਰੀਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਤ ਜੀ ਅਜੇ ਸੰਗਤਾਂ ਚੋਂ ਉੱਠ ਕੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦਾ ਛਕਣ ਲਈ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਹੀ ਸਨ
ਕਿ ਸੀ.ਆਰ.ਪੀ. ਵਲੋਂ #ਦਰਬਾਰ_ਸਾਹਿਬ ਉੱਪਰ ਫਾਇਰਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ।ਸੰਤ ਜੀ ਫਾਇਰਾਂ ਦੀ ਅਵਾਜ ਸੁਣ ਕੇ ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਕੈਬਨ ਨੁਮਾ ਕਮਰੇ 'ਚੋਂ ਉੱਠ ਕੇ ਬਾਹਰ ਆ ਗਏ ਅਤੇ ਪਤਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਗੋਲੀ ਕੌਣ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਜਦ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਗੋਲੀ ਆਰਮੀ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਜਥੇ ਦੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਮੋਰਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਣ
1 ਜੂਨ 1984 ਜੰਗ ਹਿੰਦ ਪੰਜਾਬ
ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਹਮਲੇ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਕਈ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੋਚਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਨਰਲ ਸਿਨਹਾ ਅਨੁਸਾਰ ਤਾਂ 18/20 ਮਹੀਨੇ (ਡੇਢ ਪਉਣੇ ਦੋ ਸਾਲ)ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਫੋਨ ਤੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਗੱਲ ਟਾਲ ਦਿੱਤੀ ਹਾਮੀ ਨਾ ਭਰੀ ਫਿਰ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਜਨਰਲ ਵੈਦਿਆ
#NeverForget1984
ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਹਮਲੇ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਕਈ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੋਚਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਨਰਲ ਸਿਨਹਾ ਅਨੁਸਾਰ ਤਾਂ 18/20 ਮਹੀਨੇ (ਡੇਢ ਪਉਣੇ ਦੋ ਸਾਲ)ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਫੋਨ ਤੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਗੱਲ ਟਾਲ ਦਿੱਤੀ ਹਾਮੀ ਨਾ ਭਰੀ ਫਿਰ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਜਨਰਲ ਵੈਦਿਆ
#NeverForget1984
(ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਰਦਾਰ ਸੁੱਖੇ ਜਿੰਦੇ ਨੇ ਪੂਣੇ ਚ ਸੋਧਿਆ ਸੀ ) ਨੂੰ 15 ਜਨਵਰੀ 1984 ਵਿੱਚ ਹੀ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਵੈਦਿਆ ਨੇ ਛੇਤੀ ਹੀ ਫੌਜੀ ਟੁਕੜੀਆਂ ਨੂੰ ਚਕਰਾਤਾ (ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਵਿਖੇ ) ਤੇ ਸਰਸਾਸਾ (ਸਹਾਰਨਪੁਰ) ਚ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਬਿਲਡਿੰਗ ਬਣਾ ਕੇ ਅਭਿਆਸ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿੱਚ ਫ਼ੌਜ ਭੇਜਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਬਹਾਨਾ ਇਹ
ਬਣਾਇਆ ਕਿ ਸਰਹੱਦੋਂ ਪਾਰ ਹੁੰਦੀ ਘੁਸਪੈਠ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਖਾਤਰ ਸਰਹੱਦ ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਫ਼ੌਜ ਭੇਜੀ ਜਾ ਰਹੀ ਆ ਇਸ ਲਈ ਭਾਰੀ ਤੋਪਾਂ ਵਿਜੰਤਾ ਟੈਂਕ ਬਖ਼ਤਰਬੰਦ ਗੱਡੀਆਂ ਹਲਕੀਆਂ ਤੋਂ ਭਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਗੰਨਾਂ ਲਾਈਟ ਮਸ਼ੀਨ ਗੰਨਾਂ ਆਦਿਕ ਸੜਕ ਰਸਤੇ ਪਹੁੰਚੀਆਂ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੀਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਟੁਕੜੀਆਂ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਿਖਲਾਈ ਵਾਲੇ ਕੁੱਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਰਾਹੀਂ
मेडल के साथ ईनाम में मिले 10 करोड़ के नोट भी गंगा में बहा दिए।
कल का एक अजीब वाक़या सुनिए
पहलवानों ने अपने मेडल गंगा में प्रवाहित करने की घोषणा कर दी थी। मुझे उनसे सहानुभूति है और मैंने इस गंगा-प्रवाह वाली सूचना और पहलवानों के समर्थन में अपनी
#WrestlerProtests
#NeverForget1984
कल का एक अजीब वाक़या सुनिए
पहलवानों ने अपने मेडल गंगा में प्रवाहित करने की घोषणा कर दी थी। मुझे उनसे सहानुभूति है और मैंने इस गंगा-प्रवाह वाली सूचना और पहलवानों के समर्थन में अपनी
#WrestlerProtests
#NeverForget1984
facebook प्रोफ़ाइल पर एक पोस्ट डाल दी।
कई लोगों ने like और comments लिखकर अपना समर्थन दिखाने लगे। मेरी friend-list में कुछ अंधभक्त और मूर्ख किस्म के लोग भी हैं। ये लोग सरकार की आलोचना होने वाली प्रत्येक स्थिति में, बिना फीस के पालतू वकील की तरह, विरोधी सवाल और बयानबाज़ी करते हैं
कई लोगों ने like और comments लिखकर अपना समर्थन दिखाने लगे। मेरी friend-list में कुछ अंधभक्त और मूर्ख किस्म के लोग भी हैं। ये लोग सरकार की आलोचना होने वाली प्रत्येक स्थिति में, बिना फीस के पालतू वकील की तरह, विरोधी सवाल और बयानबाज़ी करते हैं
क्या मुद्दा है, उसकी क्या संवेदनशीलता है, क्या प्रतिक्रिया देनी चाहिए, ऐसी बातों से इन लोगों को कोई मतलब नहीं होता। इनको सिर्फ अपनी वफ़ादारी दिखाने से मतलब है।
ऐसे ही मेरे एक अंधभक्त-मित्र ने मेरी फ़ेसबुक-वॉल पर तुरंत व्यंग्यात्मक कमेंट किया
#WrestlersProtest
#NeverForget1984
ऐसे ही मेरे एक अंधभक्त-मित्र ने मेरी फ़ेसबुक-वॉल पर तुरंत व्यंग्यात्मक कमेंट किया
#WrestlersProtest
#NeverForget1984
The Last Man standing -
Shaheed Baba Major Singh Nagoke
6 ਜੂਨ 1984 ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਤਕ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਕੋਂਪਲੈਕਸ ਉੱਤੇ ਕਬਜਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। 7 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸਿਖ ਰੈਫਰੇਂਸ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਅੱਗ ਲਾਕੇ ਸਾੜ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
ਏਸ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਇੰਦਰਾ ਦੀ ਚੱਪਲੀ ਝਾੜਨ ਵਾਲਾ ਜੈਲੂ 9 ਤਾਰੀਕ ਨੂੰ
Shaheed Baba Major Singh Nagoke
6 ਜੂਨ 1984 ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਤਕ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਕੋਂਪਲੈਕਸ ਉੱਤੇ ਕਬਜਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। 7 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸਿਖ ਰੈਫਰੇਂਸ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਅੱਗ ਲਾਕੇ ਸਾੜ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
ਏਸ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਇੰਦਰਾ ਦੀ ਚੱਪਲੀ ਝਾੜਨ ਵਾਲਾ ਜੈਲੂ 9 ਤਾਰੀਕ ਨੂੰ
ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਆਇਆ। ਪਰਕਰਮਾ ਵਿਚ ਵੜਿਆ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਰਾਮਗੜੀਏ ਬੁੰਗੇ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਗੋਲੀ ਸ਼ੂਕਦੀ ਹੋਈ ਜੈਲੂ ਦੁਸ਼ਟ ਦੇ ਸਿਰ ਵਲ ਵਧੀ, ਪਰ ਦੁਸ਼ਟ ਬਚ ਗਿਆ। ਪਰ ਇਹ ਗੋਲੀ ਜੈਲੂ ਦੇ ਇਕ ਬਾਡੀਗਾਰਡ ਕਰਨਲ ਦੇ ਲੱਗੀ ਤੇ ਓਹ ਓਥੇ ਹੀ ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਿਆ । ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਫੜੀਆਂ ਮਾਰਣ ਵਾਲੇ ਵੈਦਿਆ ਤੇ ਬਰਾੜ ਹੈਰਾਨ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਰਹਿ ਗਏ ਕਿ ਇਹ ਕੀ ਬਣਿਆ ?
ਇਹ ਕਿਹੜਾ ਸੂਰਮਾ ਆ ਗਿਆ ?
ਫਿਰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਇਕ ਸੂਰਮਾ ਅਜੇ ਵੀ ਜਿਓਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹੈ - ਬਾਬਾ ਮੇਜਰ ਸਿੰਘ, ਨਾਗੋਕੇ ਵਾਲਾ ਸਰਦਾਰ, ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ ਦਾ ਰਤਨ ਰੂਪ ਜੋਧਾ। ਪੂਰੇ 24 ਘੰਟੇ ਫੌਜ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਜਿਹੜਾ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਸੀ ਸਿਧਾ ਨਰਕ ਨੂੰ ਤੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਦੁਸ਼ਮਣ ਦਾ
ਫਿਰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਇਕ ਸੂਰਮਾ ਅਜੇ ਵੀ ਜਿਓਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹੈ - ਬਾਬਾ ਮੇਜਰ ਸਿੰਘ, ਨਾਗੋਕੇ ਵਾਲਾ ਸਰਦਾਰ, ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ ਦਾ ਰਤਨ ਰੂਪ ਜੋਧਾ। ਪੂਰੇ 24 ਘੰਟੇ ਫੌਜ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਜਿਹੜਾ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਸੀ ਸਿਧਾ ਨਰਕ ਨੂੰ ਤੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਦੁਸ਼ਮਣ ਦਾ
🔴🔴🔴🔴🔴🔴🔴🔴🔴
The fact that is widely circulated about the Sikh Reference Library is that it was burned down to ashes by the army, which has been refuted. The library was LOOTED.
THREAD :-
Appeal :- Please read fully🙏
#neverforget1984
The fact that is widely circulated about the Sikh Reference Library is that it was burned down to ashes by the army, which has been refuted. The library was LOOTED.
THREAD :-
Appeal :- Please read fully🙏
#neverforget1984
According to Sardar Davinder Singh Duggal and his wife who were the then in-charge of the library, the Library was completely intact, without any damage till the morning of 7th June. The claim of Sikh Literature in the library being burnt down has been REFUTED by the in-charge.
The ashes found in the library after the Operation were of OLD NEWSPAPERS AND MAGAZINES. The contents of the Library were loaded fully into 200 SACKS onto 12 TRUCKS on 7 June by the army and police and taken to Amritsar Youth Hostel, which were further sent to Delhi by flight.
ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ 6 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸਵੇਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕਾਫ਼ੀ ਸਿੰਘ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਸਮੇਤ ਭੋਰੇ ਚ ਸੀ ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਕਿਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਉਹ ਨਿਕਲ ਜਾਓ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉਪਰ ਕੋਈ ਕੇਸ ਨਹੀਂ ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਭਾਈ ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਗਢਵਾਈ ਨੇ ਆ ਕੇ ਦੱਸਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਵਾਲੀ ਪਾਲਕੀ ਉਡਾ ਦਿੱਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਸੁਣ ਕੇ ਸੰਤ ਇਕਦਮ ਬੀਰ ਰਸੀ ਚ ਆਏ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ
ਅੱਛਾ ਚਲੋ ਫਿਰ ਚੱਲੀਏ ਸਾਰੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਹਥਿਆਰ ਲੈ ਲਏ ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਨੀਲੀ ਦਸਤਾਰ ਸਜਾਈ ਹੋਈ ਸੀ ਚਿੱਟਾ ਕਮਰਕੱਸਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਦੋ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਟੰਗ ਲਏ ਰਿਵਾਲਵਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਵੱਡੀ ਸ੍ਰੀ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਤੀਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ । ਇਕ ਤੀਜਾ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਜੋ ਗੰਨ ਸੀ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਫਿੱਟ ਕੀਤਾ
ਸੀ ਇਹ ਟੈਮ ਹੋਵੇਗਾ ਕੋਈ ਸਾਡੇ ਅੱਠ ਪੌਣੇ ਨੌਂ ਵਜੇ ਦਾ
ਉਸ ਵੇਲੇ ਭਾਈ ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਮਹਾਂਪੁਰਖੋ ਸਰੀਰਾਂ ਦਾ ਕੀ ਬਣੂ ?? ਸੰਤ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਸਿੰਘ ਸਰੀਰਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਮੋਹ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇੜੇ ਭਾਈ ਕਾਬਲ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਕਹਿੰਦੇ ਕਾਬੁਲ ਸਿੰਹਾਂ ਗਾਂਹ ਜਾ ਕੇ ਸੋਨਾ ਨ ਮੰਗ ਲਈ ਕਾਬਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਆ ਸੰਤ ਜੀ ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ
ਉਸ ਵੇਲੇ ਭਾਈ ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਮਹਾਂਪੁਰਖੋ ਸਰੀਰਾਂ ਦਾ ਕੀ ਬਣੂ ?? ਸੰਤ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਸਿੰਘ ਸਰੀਰਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਮੋਹ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇੜੇ ਭਾਈ ਕਾਬਲ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਕਹਿੰਦੇ ਕਾਬੁਲ ਸਿੰਹਾਂ ਗਾਂਹ ਜਾ ਕੇ ਸੋਨਾ ਨ ਮੰਗ ਲਈ ਕਾਬਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਆ ਸੰਤ ਜੀ ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ
5 ਜੂਨ ਦੀ ਰਾਤ ਮੋਰਚਿਆਂ ਤੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਕਮਾਂਡ ਕਰਦਿਆਂ, ਜੰਗੀ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦਿੰਦਿਆਂ, ਇਕ ਹੱਥ ਵਿਚ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਤੇ ਦੂਜੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਥਾਮਸਨ ਗੰਨ ਫੜੀ #ਜਨਰਲ_ਸੁਬੇਗ_ਸਿੰਘ ਜੀ ਪ੍ਰਕਰਮਾ ਵਿਚ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨਾਲ ਲੋਹਾ ਲੈ ਰਹੇ ਸਨ। ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ, ਤੋਪਾਂ, ਟੈਂਕ, ਬਖਤਰਬੰਦ ਗੱਡੀਆਂ, ਕਮਾਂਡੋ, ਸਭ ਅਲਬੇਲੇ ਜਰਨੈਲ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਅੱਗੇ ਫੇਲ ਹੋ ਗਏ। ਦੁਸ਼ਮਣ
ਫੌਜਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋਥਾਂ ਦੇ ਟਰੱਕ ਭਰ ਭਰ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ( ਜੈਸਾ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ।)
6 ਜੂਨ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਵੇਰ ਦੇ ਕਰੀਬ 4.30 ਵਜੇ ਜੂਝਦੇ ਬੁੱਢੇ ਜਰਨੈਲ, ਜਰਨਲ ਸ਼ਬੇਗ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਕਈ ਗੋਲੀਆਂ ਕਈ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਵੱਜੀਆਂ। ਜਰਨਲ ਸਾਹਬ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਭੋਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚੇ
6 ਜੂਨ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਵੇਰ ਦੇ ਕਰੀਬ 4.30 ਵਜੇ ਜੂਝਦੇ ਬੁੱਢੇ ਜਰਨੈਲ, ਜਰਨਲ ਸ਼ਬੇਗ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਕਈ ਗੋਲੀਆਂ ਕਈ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਵੱਜੀਆਂ। ਜਰਨਲ ਸਾਹਬ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਭੋਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚੇ
ਜਿਥੇ ਸੰਤ ਜੀ ਮੁਖੀ ਸਿੰਘਾਂ ਨਾਲ ਜੰਗ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਜਰਨਲ ਸ਼ਬੇਗ ਸਿੰਘ ਜ਼ਖਮੀ, ਖੂਨ ਨਾਲ ਲੱਥਪਥ ਹੋਏ ਦੇਖ ਕੇ ਸੰਤ ਜੀ ਅੱਗੇ ਵਧੇ। ਸੰਤ ਜੀ ਬੈਠ ਗਏ ਅਤੇ ਜਰਨਲ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਸੀਸ ਆਪਣੀ ਗੋਦ ਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਜਰਨਲ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕਿਹਾ -
"ਬਾਬਾ ਜੀ ਮੇਰੀ ਤਾਂ ਨਿਭ ਗਈ ਆ। ਐਨੀ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਿਓ, ਸੇਵਾ ਚ ਕੋਈ ਭੁੱਲ ਚੁੱਕ
"ਬਾਬਾ ਜੀ ਮੇਰੀ ਤਾਂ ਨਿਭ ਗਈ ਆ। ਐਨੀ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਿਓ, ਸੇਵਾ ਚ ਕੋਈ ਭੁੱਲ ਚੁੱਕ
ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਬੁਲਟ ਪਰੂਫ ਕਮਾਂਡੋ ਮਾਰੇ
5 ਜੂਨ ਦੀ ਰਾਤ ਪੈਣ ਤਕ ਕੋਈ ਫੌਜੀ ਅੰਦਰ ਨਹੀਂ ਵੜਨ ਦਿੱਤਾ ਫਿਰ ਰਾਤ ਨੂੰ 8 ਕੁ ਵਜੇ ਫੌਜ ਨੇ ਆਪਣੇ ਟ੍ਰੇਡ ਕਮਾਂਡੋ ਤਿੰਨ ਬਾਹੀਆਂ ਤੋਂ ਅੰਦਰ ਭੇਜੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਕਮਾਂਡੋਆਂ ਦੇ ਬੁਲਟ ਪਰੂਫ ਜੈਕਟਾਂ ਸਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੋਲੀ ਪੂਰਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਤਕ ਕੇ ਸਿਰ ਚ ਮਾਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ ਜਾਂ ਜਿੱਥੇ ਜੈਕੇਟ ਨਹੀਂ ਉੱਥੇ
5 ਜੂਨ ਦੀ ਰਾਤ ਪੈਣ ਤਕ ਕੋਈ ਫੌਜੀ ਅੰਦਰ ਨਹੀਂ ਵੜਨ ਦਿੱਤਾ ਫਿਰ ਰਾਤ ਨੂੰ 8 ਕੁ ਵਜੇ ਫੌਜ ਨੇ ਆਪਣੇ ਟ੍ਰੇਡ ਕਮਾਂਡੋ ਤਿੰਨ ਬਾਹੀਆਂ ਤੋਂ ਅੰਦਰ ਭੇਜੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਕਮਾਂਡੋਆਂ ਦੇ ਬੁਲਟ ਪਰੂਫ ਜੈਕਟਾਂ ਸਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੋਲੀ ਪੂਰਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਤਕ ਕੇ ਸਿਰ ਚ ਮਾਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ ਜਾਂ ਜਿੱਥੇ ਜੈਕੇਟ ਨਹੀਂ ਉੱਥੇ
ਮਾਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਵੀ ਸਪੈਸ਼ਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਖਰਚ ਅਉਦਾ ਇਹ ਕਮਾਂਡੋ ਅੰਦਰ ਲੰਘ ਗਏ ਅੰਦਰਲੀ ਡਿਉੜੀ ਤਕ ਇਹ ਪਹੁੰਚ ਗਏ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜੈਕੇਟਾਂ ਦਾ ਸਾਨੂੰ ਇੱਕ ਫਾਇਦਾ ਵੀ ਹੋਇਆ ਉਹ ਇਹ ਕਿ ਜਦੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਦੀ ਤੇ ਗੋਲੀ ਵੱਜਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਹਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਗ ਦਾ ਭੰਬੂਕਾ ਨਿਕਲਦਾ ਸੀ ਉਹ ਹਨੇਰੇ
ਚ ਚਾਨਣ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਸੀ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਹੋਰ ਕਮਾਂਡੋ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਦਿਸ ਪੈਂਦੇ ਸੀ ਜੋ ਥੱਲੇ ਲੇਟੇ ਹੋਏ ਸੀ ਬਸ ਫਿਰ ਪਲਾਂ ਚ ਹੀ ਮੋਰਚਿਆਂ ਤੋਂ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਬੰਨ੍ਹ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਕਮਾਂਡੋ ਭੁੰਨ ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਸਾਰੇ ਕਮਾਂਡੋ ਮਾਰਤੇ ਜੋ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ 400 ਦੇ ਕਰੀਬ ਸੀ
#ਲੋਹੇ_ਦੇ_ਚਨੇ
ਤਿੰਨੇ ਫ਼ੌਜੀ ਜਰਨੈਲਾਂ ਸੁੰਦਰ ਜੀ ਦਯਾਲ ਤੇ ਬਰਾੜ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਕੋਲ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਨੂੰ ਦੋ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅੰਦਰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਜਾਂ ਮੁਰਦਾ ਫੜ ਕੇ ਲੈ ਜਾਣ ਦੀਆਂ ਡੀਂਗਾਂ ਮਾਰੀਆਂ ਸਨ ਦੀ ਹੁਣ ਫੂਕ ਨਿਕਲ ਗਈ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਭਾਵ 72 ਘੰਟੇ ਲੰਘ ਗਏ ਪਰ ਅਜੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਬੜੇ ਮਾਯੂਸ
ਤਿੰਨੇ ਫ਼ੌਜੀ ਜਰਨੈਲਾਂ ਸੁੰਦਰ ਜੀ ਦਯਾਲ ਤੇ ਬਰਾੜ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਕੋਲ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਨੂੰ ਦੋ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅੰਦਰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਜਾਂ ਮੁਰਦਾ ਫੜ ਕੇ ਲੈ ਜਾਣ ਦੀਆਂ ਡੀਂਗਾਂ ਮਾਰੀਆਂ ਸਨ ਦੀ ਹੁਣ ਫੂਕ ਨਿਕਲ ਗਈ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਭਾਵ 72 ਘੰਟੇ ਲੰਘ ਗਏ ਪਰ ਅਜੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਬੜੇ ਮਾਯੂਸ
ਤੇ ਦੁਖੀ ਹੋ ਉੱਠੋ ਉਧਰ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਵੀ ਇਹੀ ਹਾਲ ਸੀ ਉੱਪਰੋਂ ਜਰਨੈਲਾਂ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਹੋਇਆ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਸਮਾਂ ਗਵਾਏ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਛੇਤੀ ਨਿਬੇੜੋ ਪਰ ਇਹ ਕਹਿਣ ਦੇ ਨਾਲੋਂ ਕਰਨਾ ਏਨਾ ਔਖਾ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਲੋਹੇ ਦੇ ਚਣੇ ਚੱਬਣੇ ਹੋਣ
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫੌਜ ਨੇ ਕਈ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਪਰ ਸਭ ਬੇਕਾਰ ਜਰਨੈਲਾਂ ਨੇ ਵਿਜੰਤਾ ਟੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਦੀ ਮੰਗ
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫੌਜ ਨੇ ਕਈ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਪਰ ਸਭ ਬੇਕਾਰ ਜਰਨੈਲਾਂ ਨੇ ਵਿਜੰਤਾ ਟੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਦੀ ਮੰਗ
ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਹੁਕਮ ਹੋਇਆ ਜੋ ਵੀ ਹਥਿਆਰ ਕਾਰਗਰ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਵੇ ਜੇਕਰ ਟੈਂਕਾ ਨਾਲ ਗੱਲ ਨਾ ਬਣੀ ਤਾਂ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਨੂੰ ਉਡਾਉਣ ਲਈ ਹਵਾਈ ਬੰਬਾਰੀ ਜੈੱਟ ਜਹਾਜ਼ ਵਰਤ ਲਏ ਜਾਣ ਪਰ ਛੇਤੀ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਇਹ ਮਿਸ਼ਨ ਖ਼ਤਮ ਹੋਵੇ
ਬਰਾੜ ਦੇ ਬੋਲਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿੱਚ ਗਦਰ ਫੈਲ ਜਾਣ ਦਾ ਡਰ ਹੈ
ਬਰਾੜ ਦੇ ਬੋਲਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿੱਚ ਗਦਰ ਫੈਲ ਜਾਣ ਦਾ ਡਰ ਹੈ
#ਸ਼ਹੀਦ_ਬੀਬੀਆਂ
ਇਹਨਾਂ 5 ਬੀਬੀਆਂ ਨੇ ਜੂਨ 1984 ਨੂੰ ਮੈਦਾਨ-ਏ- ਜੰਗ ਵਿਚ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਦੀ ਜਾਲਮ ਫੌਜ ਨਾਲ ਲੜ ਕੇ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਦਿਆਂ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ।
#ਕੋਟਿ_ਕੋਟਿ_ਪ੍ਰਣਾਮ
1. ਬੀਬੀ ਉਪਕਾਰ ਕੌਰ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਸਿੱਖ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਬੀਬੀਆਂ ਦੇ ਵਿੰਗ रे ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਨ, ਇਹਨਾਂ ਅਕਾਲ ਰੈਸਟ ਹਾਊਸ ਉਪਰ ਮੋਰਚਾ
ਇਹਨਾਂ 5 ਬੀਬੀਆਂ ਨੇ ਜੂਨ 1984 ਨੂੰ ਮੈਦਾਨ-ਏ- ਜੰਗ ਵਿਚ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਦੀ ਜਾਲਮ ਫੌਜ ਨਾਲ ਲੜ ਕੇ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਦਿਆਂ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ।
#ਕੋਟਿ_ਕੋਟਿ_ਪ੍ਰਣਾਮ
1. ਬੀਬੀ ਉਪਕਾਰ ਕੌਰ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਸਿੱਖ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਬੀਬੀਆਂ ਦੇ ਵਿੰਗ रे ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਨ, ਇਹਨਾਂ ਅਕਾਲ ਰੈਸਟ ਹਾਊਸ ਉਪਰ ਮੋਰਚਾ
ਮੱਲਿਆ ਸੀ। ਬੀਬੀ ਉਪਕਾਰ ਕੌਰ ਜੀ ਓਥੇ ਜਾਲਮਾਂ ਦਾ ਸਟੇਨ ਗਨ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਦੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਗਏ। ਬੀਬੀ ਜੀ ਕਰਨਾਲ ਤੋਂ ਸਨ।
2. ਬੀਬੀ ਪ੍ਰੀਤਮ ਕੌਰ ਸਿੰਘਣੀ ਭਾਈ ਮੋਹਰ ਸਿੰਘ, ਜਿਹਨਾਂ ਲਾਈਟ ਮਸ਼ੀਨਗੰਨ ਨਾਲ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਜਾਲਮ ਫੋਜ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਸ਼ਰੀਰ ਨਾਲ ਬੰਬ ਬੰਨ ਕੇ ਟੈਂਕ
2. ਬੀਬੀ ਪ੍ਰੀਤਮ ਕੌਰ ਸਿੰਘਣੀ ਭਾਈ ਮੋਹਰ ਸਿੰਘ, ਜਿਹਨਾਂ ਲਾਈਟ ਮਸ਼ੀਨਗੰਨ ਨਾਲ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਜਾਲਮ ਫੋਜ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਸ਼ਰੀਰ ਨਾਲ ਬੰਬ ਬੰਨ ਕੇ ਟੈਂਕ
ਉਡਾਇਆ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
3. ਬੀਬੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਕੌਰ ਉਮਰ 6 ਸਾਲ ਬੁਝੰਗਨ ਭਾਈ ਮੋਹਰ ਸਿੰਘ,ਇਹਨਾਂ ਵੀ ਅਪਣੇ ਮਾਤਾ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਸ਼ਹਾਦਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
4. ਬੀਬੀ ਸਤਨਾਮ ਕੌਰ ਉਮਰ 8 ਸਾਲ ਬੁਝੰਗਨ ਭਾਈ ਮੋਹਰ ਸਿੰਘ,ਇਹਨਾਂ ਵੀ ਅਪਣੇ ਮਾਤਾ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਸ਼ਹਾਦਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
3. ਬੀਬੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਕੌਰ ਉਮਰ 6 ਸਾਲ ਬੁਝੰਗਨ ਭਾਈ ਮੋਹਰ ਸਿੰਘ,ਇਹਨਾਂ ਵੀ ਅਪਣੇ ਮਾਤਾ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਸ਼ਹਾਦਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
4. ਬੀਬੀ ਸਤਨਾਮ ਕੌਰ ਉਮਰ 8 ਸਾਲ ਬੁਝੰਗਨ ਭਾਈ ਮੋਹਰ ਸਿੰਘ,ਇਹਨਾਂ ਵੀ ਅਪਣੇ ਮਾਤਾ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਸ਼ਹਾਦਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
ਜਦੋਂ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਸਿੱਧਾ ਫ਼ੌਜ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਨਾ ਆਉਣ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ 4 ਜੂਨ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਮਾਂਡੋ ਅੰਦਰ ਉਤਾਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਦੋ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਤਾਂ ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਦੇ ਉਤਲੇ ਪਾਸੇ ਲਿਆ ਕੇ ਹਵਾ ਚ ਖੜੇ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਪੌੜੀਆਂ ਲਾ ਕੇ ਕਮਾਂਡੋ ਉਤਾਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਪਰ ਇੱਥੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਲੈਨਿੰਗ
ਸਫ਼ਲ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤੀ ਭਾਈ ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖੁਦ #LMG_ਫੜ੍ਹ ਕੇ ਛੱਤ ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਡਟੇ ਰਹੇ ਕਮਾਂਡੋਆਂ ਦੀਆਂ ਬਸ ਲਾਸ਼ਾਂ ਹੀ ਥੱਲੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸੀ ਕਮਾਂਡੋ ਮਾਰ ਕੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਭਾਈ ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਐਲ ਐਮ ਜੀ ਦਾ ਮੂੰਹ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਵੱਲ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਬਰੱਸਟ ਮਾਰਿਆ ਪਰ ਉਹ ਰੇਂਜ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਜੋ ਕਾਰ ਸੇਵਾ ਵਾਲੇ ਸਿੰਘ
ਸੀ ਉਹਨਾਂ ਚੋ ਇੱਕ ਸਿੰਘ #ਫੌਜੀ ਰਿਹਾ ਸੀ ਉਹਨੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਰੇਂਜ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਉਹਦੇ ਤੇ ਫਾਇਰਿੰਗ ਕਰਨ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ ਫਿਰ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਉੱਧਰੋਂ ਰੁਕ ਗਏ ਪਰ ਕਮਾਂਡੋ ਕੋਈ ਸਹੀ ਸਲਾਮਤ ਥੱਲੇ ਨਹੀਂ ਉਤਰਨ ਦਿੱਤਾ (ਬਸ ਰਾਹ ਚੋ ਹੀ ਜਮਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਨੂੰ ਤੋਰ ਦਿੰਦੇ )
